Fabio D' Agata (38) is oprichter en directeur van SPAT Verandert, een bedrijf dat verandering van gedrag door sportbeoefening als missie heeft. Hoe een paniekaanval leidde tot een nieuw idee.

Kan sporten een gedragsverandering teweegbrengen?
'Tijdens mijn opleiding aan het CIOS in Arnhem miste ik een zekere diepgang. We leerden van alles over anatomie en de manieren waarmee je een sporter beter kunt maken. Maar er was geen aandacht voor zingevingsvraagstukken. Geen belangstelling voor de mens achter de sporter, diens welbevinden en emotionele bewustzijn. Met die ondergesneeuwde thema's wilde ik ooit aan de slag gaan.'

Hoe ben je op dat idee gekomen?
'Zelf leed ik aan paniekaanvallen. Die vonden hun oorsprong in het feit dat ik vroeger mijn vader heb gemist. Ik stond gedurende mijn jeugd onbeschermd in het leven. Aan sport deed ik wel, maar op de verkeerde manier. Ik stond namelijk niet in contact met mijn lijf, als was ik me daar lange tijd niet van bewust.'

Wanneer kwam je jezelf tegen?
'Hoewel ik lichamelijk fit was, voelde ik me somber. Op een gegeven moment resulteerde dat in een paniekaanval. Het lijf slaat dan op tilt. Een niet te negeren signaal dat de boel vastloopt. Ik heb me toen moeten afvragen waar ik mee bezig was.'

Wat was je conclusie?
'Dat ik intelligenter moest gaan bewegen. Ik had tot dat moment "ongezond gesport", omdat lichaam en geest niet met elkaar in contact stonden. Dat evenwicht moest ik herstellen. Ik besloot niet langer voor de winst te gaan, maar voor de verbinding. Ik deed ademhalingsoefeningen om de controle terug te krijgen. Zo kon ik mijn paniekaanvallen beheersen. Dat viel niet mee, want het is heel verleidelijk om jezelf over te geven aan de paniek. Dan ligt regie namelijk buiten jezelf.'

Waar heb je die inzichten opgedaan?
'Diezelfde tijd maakte Erik Scherder furore, de neuroloog die wees op de positieve effecten van lichaamsbeweging op het brein. Ik begon me als een razende te documenteren, volgde cursussen en deed onderzoek op alle vlakken - ook het spirituele. Dat leverde een hoop zelfinzicht op. Ik stopte met voetbal en koos voor tennissen. Op de tennisbaan heerst stilte, je bent op jezelf aangewezen, het spel is overzichtelijk.'

Daar knapte je van op?
'Absoluut. De keuze voor een nieuwe bewegingsactiviteit met bijbehorende mindset heeft mijn herstelproces positief beïnvloed. Uiteindelijk kon ik mijn afwezig vader integreren in wie ik ben. Mijn gedrag is veranderd, het is nu leuker om met mij te sporten dan vroeger. En uiteindelijk vertaalde zich dat ook naar mijn privéleven.'

En zo is de missie van je bedrijf tot stand gekomen. 
SPAT Verandert is de naam van het bedrijf dat ik tien jaar geleden heb opgericht. We streven ernaar om gedragsverandering tot stand te brengen door middel van de juiste lichaamsbeweging. Inmiddels heb ik heel wat cliënten een ware metamorfose zien ondergaan. Van straatschoffie tot mensen die kracht en zelfvertrouwen uitstralen.'

Hoe werkt dat precies?
'Het is de kunst om je beweegpatroon af te stemmen op de manier die het best past bij jouw behoeften. Mentale problemen als faalangst, gebrek aan doorzettingsvermogen en angst om te verliezen zijn allemaal bij te stellen door het lichaam op een goede manier te belasten.'

Kun je een paar voorbeelden geven?
'Ik ben gaan boksen met een Marokkaanse jongen die al vaker in aanraking was gekomen met justitie. Hij was lichamelijk sterk, maar geestelijk stond hij niet sterk in de schoenen. Zo liet hij zich steeds door anderen manipuleren om verkeerde dingen te doen. Het boksen gaf hem zelfvertrouwen, uiteindelijk was hij assertief genoeg om "nee" te zeggen tegen foute vrienden.'

Gaat het altijd om kwetsbaarheid?
'Soms zijn mensen juist te sterk. Bijvoorbeeld de beroepsmilitair die bij mij aanklopte. Hij was altijd gewend geweest ver over zijn grenzen te gaan. Nu kampte hij met een burn-out. Ik liet hem bootcamp oefeningen doen waarbij hij telkens moest aangeven hoe diep hij ging. Bij 80 procent moest hij stoppen, terwijl hij vroeger tot 120 procent ging. Ook die aanpak heeft gedragsverandering tot stand gebracht.'

Sportbeoefening lijkt momenteel te kampen met een coronadip.
'We moeten misschien wel opnieuw leren hoe we met elkaar in beweging komen. De focus moet niet liggen op het leveren van prestaties of uiterlijk vertoon, maar meer op de collectieve beleving. Daar hebben muziekfestivals, ook succes mee. We moeten beter communiceren dat iedereen welkom is, en dat er geen drempels zijn voor herintreding in de sport. Breng de menselijke maat terug, samen bewegen is ontzettend gezond voor een mens.'

Tekst: Peter Klooster (artikel uit Le Champion magazine najaar 2022)